Ảnh minh họa.

Văn bản số 21/2021/VARSI đã chỉ ra những khó khăn mà các nhà thầu gặp phải khi áp dụng một số quy định tại Nghị định số 37/2015/NĐ-CP ngày 22/4/2015 của Chính phủ quy định chi tiết về hợp đồng xây dựng.

Cụ thể, tại Điều 17 Nghị định này quy định về bảo đảm thanh toán hợp đồng xây dựng, việc thanh toán hợp đồng xây dựng các dự án triển khai theo phương thức đối tác công tư có sự tham gia của vốn ngân sách Nhà nước phụ thuộc nhiều vào kế hoạch giao vốn của cơ quan Nhà nước gay khó khăn trong việc phát hành bảo lãnh của chủ đầu tư.

Cũng tại Nghị định này, Điều 18 quy định về tạm ứng hợp đồng xây dựng nhưng chưa hướng dẫn chi tiết về khung giá trị tạm ứng đối với việc tạm ứng các cấu kiện, bán thành phẩm có giá trị lớn, vật liệu dự trữ theo mùa để ổn định giá và đảm bảo tiến độ thực hiện hợp đồng.

Trên thực tế có nhiều trường hợp sau khi trúng thầu và đang trong quá trình thực hiện hợp đồng, nhà thầu gặp sự cố về năng lực do điều kiện khách quan và chủ quan không thể đáp ứng tiến độ theo quy định của hợp đồng. Tuy nhiên, việc thực hiện các thủ tục chấm dứt hợp đồng và lựa chọn lại nhà thầu khác để điều chuyển các hạng mục còn lại chưa thi công mất nhiều thời gian và phát sinh chi phí.

Bởi vậy, VARSI kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét hướng dẫn bổ sung các thủ tục chỉ định bổ sung nhà thầu vào liên danh để tham gia thực hiện tiếp hợp đồng, đảm bảo tiến độ dự án.

Ngoài ra, Thông tư số 09/2016/TT-BXD ngày 10/3/2016 của Bộ Xây dựng hướng dẫn hợp đồng thi công xây dựng công trình quy định trách nhiệm mua bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động xây dựng tại khoản 1 Điều 8. Theo đó, chủ đầu tư mua bảo hiểm công trình, nhà thầu thi công xây dựng mua bảo hiểm bên thứ ba.

Tuy nhiên, trên thực tế đơn vị bảo hiểm không bán riêng bảo hiểm đối với bên thứ ba nên để hạn chế rủi ro và thực hiện trách nhiệm của bên liên quan, thông thường bảo hiểm công trình của chủ đầu tư sẽ có nội dung bảo hiểm cho bên thứ ba. Điều này dẫn đến phát sinh chi phí của chủ đầu tư và khó khăn trong việc yêu cầu nhà thầu thực hiện trách nhiệm bảo hiểm.

Từ đó, VARSI kiến nghị Bộ Xây dựng điều chỉnh chủ đầu tư có trách nhiệm bắt buộc mua cả bảo hiểm công trình và bảo hiểm Bên thứ ba.

VARSI còn chỉ ra các bất cập khi áp dụng quy định về thời điểm xác định chỉ số giá gốc của phương pháp điều chỉnh giá hợp đồng dùng hệ số điều chỉnh giá là trong khoảng thời gian 28 ngày trước ngày đóng thầu tại Thông tư 07/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng. Điều này chưa phù hợp trong trường hợp giá dự toán gói thầu được phê duyệt trước khoảng thời gian nêu trên và địa phương thông báo giá theo từng quý dẫn tới phản ánh chưa sát giá tại trong khoảng thời gian này. Tuy nhiên chỉ số giá gốc để xác định bù giá vẫn được tính trong khoảng thời gian 28 ngày trước ngày đóng thầu, đồng thời giá trị hợp đồng sau bù giá không được vượt giá dự toán gói thầu được phê duyệt.

Trên cơ sở đó, VARSI đề nghị bổ sung quy định thời điểm xác định chỉ số giá gốc của phương pháp điều chỉnh giá hợp đồng dùng hệ số điều chỉnh giá đối với trường hợp thị trường xảy ra biến động lớn về giá, các bên thỏa thuận thời điểm lấy chỉ số giá gốc đảm bảo phù hợp với thời điểm lập dự toán gói thầu và được Cơ quan có thẩm quyền chấp thuận. Đồng thời, cần quy định các địa phương phải ban hành thông báo giá vật liệu theo tháng để đảm bảo xây dựng giá dự toán gói thầu phù hợp với điều kiện thực tế.

Bên cạnh đó, VARSI cũng mong muốn Bộ Xây dựng làm rõ cách tính toán giá hợp đồng tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, tư vấn thiết kế xây dựng công trình và tư vấn giám sát thi công xây dựng công trình có các chi phí nêu tại Mục b, c, d, đ, e Khoản 2, Điều 10 Thông tư 08/2016/TT-BXD ngày 10/03/3012 là những chi phí chưa được tính thêm phần Thu nhập chịu thuế tính trước (TN) và phần Thuế giá trị gia tăng (VAT) như hướng dẫn của Thông tư 16/2019/TT-BXD ngày 26/12/2019 của Bộ xây dựng về việc hướng dẫn xác định chi phí quản lý dự án và tư vấn đầu tư xây dựng. Đó là cơ sở để xác định giá hợp đồng tư vấn.

Ngoài ra, Văn bản của VARSI đã nêu ra một số vướng mắc khác trong quá trình áp dụng các Thông tư hướng dẫn về hợp đồng xây dựng như điều chỉnh giá hợp đồng, hình thức thanh toán hợp đồng trọn gói, quyết toán dự án hoàn thành.

Trước đó, ngày 09/9/2021, Bộ Xây dựng có Văn bản số 3664/BXD-KTXD lấy ý kiến góp ý các thông tư hướng dẫn về Hợp đồng xây dựng để thay thế các thông tư hướng dẫn về hợp đồng xây dựng.