Tạo cơ hội cho các doanh nghiệp tham gia các gói thầu

Theo quy định tại Luật Đường sắt, các tổ chức, doanh nghiệp xây dựng không còn phải thực hiện thủ tục cấp mới hay cấp lại chứng chỉ năng lực như trước đây. Thay vào đó, họ sẽ tự chịu trách nhiệm công khai năng lực của mình và chịu sự hậu kiểm từ cơ quan quản lý Nhà nước.

Doanh nghiệp không còn phụ thuộc vào việc sở hữu chứng chỉ hành chính để được hoạt động, mà phải chủ động thể hiện năng lực và uy tín qua hoạt động thực tế.

Để triển khai hiệu quả chính sách bãi bỏ chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng, Bộ Xây dựng đã ban hành công văn hướng dẫn các cơ quan quản lý địa phương thực hiện việc bãi bỏ quy định này.

Đồng thời, ra quyết định công bố bãi bỏ hai thủ tục hành chính liên quan, bao gồm thủ tục cấp mới và thủ tục cấp lại chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng.

Sự thay đổi này không chỉ góp phần giảm gánh nặng thủ tục hành chính, mà còn hướng đến một môi trường xây dựng công bằng, minh bạch và cạnh tranh lành mạnh hơn.

Ông Nguyễn Minh Đức, Giám đốc dự án Công ty CP Thương mại xây lắp EVN-EC cho biết: Việc bỏ chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng trong công tác đấu thầu tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc chuẩn bị hồ sơ đấu thầu khi cắt giảm được một loại hồ sơ. Đặc biệt, quy định này sẽ tạo điều kiện rất lớn cho các doanh nghiệp mới thành lập như Công ty EVN-EC.

Chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng của một doanh nghiệp thể hiện các dự án mà doanh nghiệp đó đã triển khai, tạo điều kiện rất lớn cho các doanh nghiệp đã hoạt động lâu năm với bề dày kinh nghiệm, phản ánh được năng lực hoạt động của công ty đó trong lĩnh vực xây dựng. Nhưng với các doanh nghiệp trẻ, mới thành lập thì chưa phản ánh được đúng năng lực khi mà yếu tố con người, tài chính mới là điều kiện để quyết định tới tiến độ, chất lượng của dự án.

"Các doanh nghiệp mới thành lập, về mặt hồ sơ sẽ yếu thế trong việc đấu thầu nếu xét về năng lực hoạt động khi đánh giá qua các dự án đã triển khai. Nhưng về mặt con người, như ở EVN-EC, đội ngũ lãnh đạo, quản lý và các kỹ sư đều là những người có đầy đủ năng lực thông qua các bằng cấp chuyên môn, chứng chỉ hành nghề cá nhân, cùng với kinh nghiệm khi đã tham gia ở các vai trò quản lý, thiết kế và thi công các dự án cấp I khi còn làm ở các đơn vị trước đó.

Vì vậy, chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng của doanh nghiệp chưa phản ánh hết và đúng so với thực tế nên việc bãi bỏ quy định này sẽ tạo thuận lợi rất nhiều trong công tác đấu thầu, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp mới có thể cạnh tranh bằng năng lực thực tế", theo ông Đức.

Vẫn theo ông Đức, hiện tại doanh nghiệp đang chuẩn bị hồ sơ dự thầu cho một số gói thầu mới. Nếu theo quy định trước đây, một số gói thầu doanh nghiệp có thể đáp ứng được nhưng cũng đành từ bỏ khi vướng mắc về phần chứng chỉ này.

"Một số gói thầu khi tham dự thầu thì doanh nghiệp cần phải kí kết liên danh với một đơn vị khác để đảm bảo đúng theo quy định của Luật Đấu thầu. Vì vậy, việc bãi bỏ quy định lần này đã giúp doanh nghiệp tiếp cận được với nhiều gói thầu hơn, tiết kiệm được chi phí và thời gian so với quy định cũ", ông Nguyễn Minh Đức chia sẻ thêm.

Ông Trương Đình Tới, Giám đốc Công ty CP thương mại và kiến trúc xây dựng Minh Khôi cho biết: Việc bỏ quy định về chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng đã giúp nhà thầu giảm bớt đi một trong các tiêu chí đánh giá trong công tác chấm thầu trước đây.

Chính sách mới này cũng thể hiện sự rút gọn, đơn giản hóa trong công tác làm thầu, tạo sự cạnh tranh công bằng, minh bạch giữa các nhà thầu với nhau. Thực tiễn cho thấy giấy tờ này cũng không còn phù hợp, không phản ánh được toàn bộ năng lực thực sự của nhà thầu mà đôi khi còn là rào cản kỹ thuật trong công tác chấm thầu.

Một doanh nghiệp có đủ năng lực thực hiện gói thầu cần đáp ứng được các tiêu chí về năng lực quản lý dự án, quản lý chất lượng, tiến độ thông qua các dự án mà doanh nghiệp đó đã triển khai và cả năng lực tài chính của doanh nghiệp đó có đảm bảo để hoàn thành gói thầu đó hay không.

Bên cạnh đó, năng lực cũng được chứng minh các hồ sơ tài chính doanh nghiệp, bảo lãnh ngân hàng và cam kết với chủ đầu tư dựa trên các hợp đồng dân sự. Vì vậy, việc loại bỏ chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng là một cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng, giúp các doanh nghiệp có cơ hội được thực hiện các gói thầu một cách rộng mở hơn.

Tăng cường quản lý theo cơ chế hậu kiểm

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu Xây dựng Việt Nam (VACC) chia sẻ: Việc bãi bỏ về chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng là đúng đắn, hợp lý. Bởi vì bản thân các doanh nghiệp xây dựng khi đăng ký kinh doanh đã có đăng ký hoạt động hành nghề, trong đó cũng đã thể hiện năng lực hoạt động, vậy nên việc cấp chỉnh chỉ năng lực thêm lần nữa là không cần thiết.

Mô hình chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm giúp giảm gánh nặng hành chính, thúc đẩy môi trường cạnh tranh lành mạnh trong ngành xây dựng.

Kể từ khi Luật Đấu thầu sửa đổi có hiệu lực, các hình thức như chỉ định thầu, đặt hàng và chào hàng cạnh tranh đã được bổ sung nhằm rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục, nhất là tại các dự án trọng điểm quốc gia.

Vì thế, việc lựa chọn nhà thầu càng đòi hỏi có đơn vị đứng ra để đánh giá năng lực của các nhà thầu khi đã bãi bỏ chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng. Trong thời gian tới, VACC dự kiến tổ chức Hội thảo về việc đánh giá năng lực các nhà thầu để thực hiện các hình thức chỉ định thầu, đặt hàng và chào hàng cạnh tranh.

Ông Ngô Thế Anh, Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư - hạ tầng phường Hai Bà Trưng (Hà Nội) cho biết: Quy định bãi bỏ chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng không phải là mới, chúng ta đã có nhiều lần triển khai thực hiện việc này.

"Việc bỏ chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng sẽ tăng thêm trách nhiệm cho các cơ quan quản lý. Cấp quản lý tại các địa phương phải chuyển mạnh sang quản lý theo cơ chế hậu kiểm, tăng cường kiểm tra thực tế về năng lực, chất lượng công trình và quy trình hoạt động của doanh nghiệp.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ mới này, các cơ quan quản lý cần phải nhanh chóng xây dựng hệ thống dữ liệu quản lý minh bạch, ứng dụng công nghệ thông tin để tăng cường giám sát từ xa và thực hiện các cuộc kiểm tra đột xuất tại công trường. Điều này đòi hỏi sự thay đổi toàn diện về năng lực, nghiệp vụ và cả nguồn lực đầu tư cho công tác quản lý Nhà nước về xây dựng", ông Ngô Thế Anh chia sẻ.